Η αποτυχία Σαμαρά υπό το φως των Εκθέσεων Προβόπουλου

Παραδοσιακά, οι ετήσιες «Εκθέσεις» του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος περιλαμβάνουν υψηλού τεχνοκρατικού επιπέδου διαπιστώσεις, κρίσεις και υποδείξεις. Ταυτόχρονα, όμως, είναι εμφανείς οι τυχόν αναγκαίες υπεκφυγές, ή ακόμη και οι εκκωφαντικές παραλείψεις. Εμφανείς στους ενδιαφερόμενους προσεκτικούς αναγνώστες – εννοείται.

Η «Έκθεση για το 2011» (Μάρτ.’12) αξιοποιούσε το προνόμιο του κ. Προβόπουλου να μπορεί να μιλήσει «έξω από τα δόντια». Είχε πολιτικό προϊστάμενο τον προκάτοχό του κ.Παπαδήμο. Και, εν όψει κρίσιμων βουλευτικών εκλογών, μίλησε καυστικά για «ολιγωρίες και παρελκυστική τακτική που πολλαπλασίασαν το κόστος της προσαρμογής» (σελ.19).

Είχε και σαφείς αναφορές σε «Στρατηγική που θα πηγαίνει πέρα από το Μνημόνιο» (σελ.23), μιλώντας για «Βιώσιμη ανάπτυξη». Και έθεσε ξεκάθαρα τρία «Προαπαιτούμενα της ανάπτυξης» (σελ.24). Αυτά ακριβώς χρειάζεται να εξετάσουμε αν και πόσο ικανοποιήθηκαν έκτοτε. Έτσι θα διαμορφώσουμε εδραία άποψη στο εξής πολιτικά κρίσιμο ερώτημα : Η πολιτική Σαμαρά οδηγούσε σε βιώσιμη ανάπτυξη ή απλώς εξαντλήθηκε σε μία πρόσκαιρη αναλαμπή ;

Την επόμενη χρονιά (Ιαν.’13) η «Έκθεση για το 2012» απέπνεε απόγνωση. Φυσικά, διπλωματικά διατυπωμένη. Ο τυχόν ενδιαφερόμενος, ας ρίξει μια ματιά στο άρθρο μου «Τα περιθώρια εφησυχασμού» στην ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ (7.3.13).

Η «Έκθεση για το 2013» (Ιαν.’14) έκρυβε – όσο γινόταν – την αλήθεια, αλλά ταυτόχρονα την αποκάλυπτε στους προσεκτικούς. Ο Διοικητής της Τ.τ.Ε. απέφυγε την ευθεία και τεκμηριωμένη σύγκριση με τις «προϋποθέσεις», που είχε διατυπώσει σαφώς προ διετίας. Αν είχαν όντως πάει κατ’ ευχήν τα πράγματα, το λογικό θα ήταν ακριβώς αυτό : θα επαναλάμβανε τις «προϋποθέσεις» και θα παρέθετε αντίστοιχες αποδείξεις με αριθμητικά στοιχεία.

Ας δούμε ακριβώς αυτή την αποκαρδιωτική σύγκριση, ώστε να κρίνουμε γιατί δεν το έκανε.

Ας σημειωθεί ότι η φετεινή Έκθεση δεν έχει εκδοθεί, αν και τα δύο τελευταία χρόνια είχε αρχίσει να δημιουργείται παράδοση εκδόσεως στις 20 Ιανουαρίου.

Η πρώτη προϋπόθεση ανάπτυξης :  «Η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και η άρση της αβεβαιότητας.»

Τραπεζικές καταθέσεις. Μετά την τεράστια εκροή 111 δις (39% !) από το Σεπτ.2009 (σελ.139), είναι καθηλωμένες από το Δεκ.’11 μέχρι και τον Νοε.’14 («Στατιστικό δελτίο οικονομικής συγκυρίας Δεκ.’14» της Τ.τ.Ε., σελ.96) στα επίπεδα των 192 δις. Τον Ιαν. του ’12 διατυπώνονταν (σελ.27) ελπίδες επαναφοράς 10-15 δις …

Επενδύσεις – ποιες επενδύσεις ; Χρειαζόμαστε νούμερα ;

Γενικός Δείκτης ΧΑΑ. Η τελευταία Έκθεση πανηγύριζε την ανοδική πορεία (σελ.19) κάνοντας λόγο για «βελτίωση της εμπιστοσύνης στις προοπτικές (κ.λ.π. κ.λ.π.)». Τώρα με το μακροβούτι ;

Τρεις βασικοί μετρήσιμοι δείκτες της εμπιστοσύνης που δυστυχώς ήταν και είναι για κλάματα. Τι αντίθετο υπάρχει, ικανό να αντιστρέψει αυτή την εικόνα ;

[Σημείωση : Στο video «Και τώρα ΓΔ τετραψήφιος» είχα θέσει ως όριο των in the box προσπαθειών το 1.400-1.410. Ήταν πρωί της 27.12.12 και ο ΓΔ θα ξεκινούσε από το 896.88. Μετά από κάπου 15 μήνες (19.3.14) έφθασε μέχρι το 1379.14 και …]

Η δεύτερη προϋπόθεση : «Η δημιουργία περιβάλλοντος που θα ευνοεί την επιχειρηματική πρωτοβουλία.»

Χρηματοδοτικό περιβάλλον : «ανεπάρκεια χρηματοδοτικών πόρων» (σελ.24).

Φορολογικό περιβάλλον : «δεν έχει επιτευχθεί αξιόλογη πρόοδος στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής (…) επιβάλλονται κατά καιρούς αυξήσεις φόρων και επιπλέον φορολογικές ρυθμίσεις οι οποίες επιβαρύνουν κατά κανόνα τους ήδη συνεπείς φορολογούμενους» (σελ.21).

Πρότυπο ανάπτυξης : «όπως επανειλημμένα έχει τονίσει η Τράπεζα της Ελλάδος». Παρακάτω : «Ενώ το παλιό πρότυπο ανάπτυξης απαξιώνεται βίαια και γοργά, η ανάδειξη του νέου καθυστερεί» (σελ/25).

Αντέγραψα αποσπάσματα από την περυσινή Έκθεση.

Ιδιωτικοποιήσεις : οι προσδοκίες εσόδων τον Μάρτη του ’12 (σελ.27) ήταν 19 δις «έως το 2015» …

 

Η τρίτη προϋπόθεση : «Η μεταφορά πόρων από το μη παραγωγικό δημόσιο τομέα προς την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών στον ιδιωτικό τομέα και – γενικότερα από τον τομέα των μη διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών προς τον τομέα των διεθνώς εμπορεύσιμων.»

Αν υπήρχε ένα αντίστοιχο αριθμητικό στοιχείο, έστω και ελάχιστα θετικό και ενθαρρυντικό, θα είχε γίνει «σημαία». «Η αναδιάρθρωση της οικονομίας προς την κατεύθυνση της παραγωγής διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών έχει ξεκινήσει, όμως παραμένει ασθενής, καθώς συντελείται μέσα σε περιβάλλον ύφεσης και αβεβαιότητας» (σελ.25).

Αντίθετα, μάλιστα, οι ιδιωτικές τράπεζες απέκτησαν δημοσιοϋπαλληλική νοοτροπία. Απερρόφησαν τεράστιους πόρους δεκάδων δις στην ανακεφαλαιοποίηση, διασώθηκαν όπως διασώθηκαν οι ίδιες και οι μηχανισμοί τους, αλλά ελάχιστα δάνεια κατευθύνθηκαν στην ιδιωτική οικονομία.

Διά ταύτα

Για το αν φταίνε πρόσωπα ή αν φταίει ο στόχος, το συζητάμε. Αλλά – για όσους συντάσσονται με την λογική της γνωστής «δημοσιονομικής προσαρμογής» – το συμπέρασμα είναι αβίαστο : βιώσιμη ανάπτυξη δεν ξεκίνησε ποτέ μέχρι τώρα.

8/2/15

Κώστας Τζαναβάρας

σύμβουλος μηχανικός - συγγραφέας

ελεύθερος σκοπευτής πολιτικός

ktz1958@gmail.com